Pozycja Odrzańska – Oderstellung – Linia Odry
Strefa wejściowa schronu bojowego z B. 3 z 1932 roku. fot. Wojciech Opyrchał/4historie.pl
Historia budowy Pozycji Odrzańskiej
Wzmianki w dokumentach archiwalnych na temat planowanej budowy umocnień Oderstellung występującej współcześnie pod nazwami Pozycja Odrzańska, Oderstellung, Linia (Środkowej) Odry pojawiają się już na początku lat 20. XX wieku. Pierwsze ukrycia (schrony bierne) wybudowano w latach 1924-1925. Część z nich odkryta została przez przedstawicieli Międzysojuszniczej Komisji Kontroli, która zdecydowała o zlikwidowaniu niektórych obiektów. W zdecydowanej większości dotyczyło to budowli różnego typu znajdujących się na przedmościu Głogowa.
Pierwsza faza właściwej rozbudowy rozpoczęła się w lecie 1929(*). Powstałe wtedy konstrukcje stanowiły wzór naśladowany w kolejnych latach zarówno nad Odrą, jak i na Pomorzu Zachodnim, gdzie powstawały od 1931 roku umocnienia Pozycji Pomorskiej (Pommernstellung).
Zasadnicza rozbudowa Pozycji Odrzańskiej nastąpiła dopiero w roku 1934. Rozpoczęte w tym roku prace przyniosły obiekty o dużo większej kubaturze i o większym urozmaiceniu funkcjonalnym. Oprócz wprowadzenia nowego typu pancerza (7P7) osłaniającego stanowiska ckm pojawiły się również po raz pierwszy nowe osłony stanowisk obserwacyjnych w dwóch konfiguracjach: pod poziomym pancerzem oraz kopułą typu 9P7.
Nazwa: Pozycja Odrzańska – Oderstellung – Linia Odry
Lata budowy: 1929-1938, 1944
Liczba obiektów: 750-800
Długość linii: ok. 278 km
Rodzaje obiektów: stanowiska CKM (MG-Schartenstand), obiekty bierne (Unterstand), obserwacyjne.
Cel i zakres badań: weryfikacja archiwalnych map pozycji, rozpoznanie stanu zachowania budowli, inwentaryzacja, dokumentacja fotograficzna, analiza możliwości włączenia fortyfikacji do ruchu turystycznego.
* W obiegowej opinii, rozpoczęcie budowy przypada na 1928 rok. Ta informacja nie ma jednak żadnego potwierdzenia w zachowanych dokumentach dotyczących budowy Pozycji Odrzańskiej.
Opracowania:
Leonowicz P., Pstuś D., Podsumowanie inwentaryzacji zachowanych elementów wyposażenia niemieckich obiektów fortyfikacyjnych Pozycji Odry z lat 1930-32, maszynopis, Kraków 2009.
Sabien S., Pozycja Odrzańska w rejonie Krosna Odrzańskiego – krótkie uzupełnienie, Odkrywca 2/2010, s. 66.
Pstuś D., Sabien S., Der friedensmäßige Oderausbau im Bereich der Festungskommandantur Küstrin in den Jahren von 1931 bis 1933, Fortifikation 31 2017, s. 93-112.
Schron bojowy z 1934 roku z zachowaną płytą starego typu o grubości 10 cm. fot. Dariusz Pstuś/4historie.pl